A na początku był nóż…

      Okazuje się, że nóż był obecny w życiu ludzi na długo przed pojawieniem się homo sapiens. W północnej Hiszpanii został znaleziony nóż, który liczy ponad milion lat! Choć nie przypomina on noża współczesnego, gdyż w całości został wykonany z kamienia, pełnił dokładnie taką samą funkcję. Dzięki kamiennemu nożowi homo habilis mogli polować, a następnie obrobić zdobycz. „Prawdziwy nóż” pojawił się 10 tysięcy lat p.n.e., natomiast 2000 lat p.n.e. zaczęto wytwarzać noże „klasyczne”, które z obu stron były zakończone ostrzem, ponieważ pełniły one funkcję widelca – nabijano mięso na ostro zakończony brzeszczot. Kiedy w XVII wieku nóż zajął szacowne miejsce przy stole biesiadnym, goście musieli przynosić ten ekskluzywny przedmiot ze sobą. Stalowe ostrza były zastępowane srebrnymi, a rękojeści były zdobione prawie jak biżuteria. Do jej dekoracji używano materiałów takich jak kość słoniowa, kryształ górski, koral i inne drogie kamienie.

Co kraj, to obyczaj

      Nóż bez wątpienia jest jednym z najważniejszych przedmiotów w gastronomii. Jednak w wielu kulturach ma on wyjątkowe znaczenie. Dla Japończyków noże są częścią ich kultury, dlatego ich wykonanie jest bardzo precyzyjne. Przez 10 wieków mieszkańcy Japonii doskonalili te cenne narzędzia i przekazywali wiedzę z pokolenia na pokolenie. Nic dziwnego, że Japonia wodzi prym w produkcji doskonałych noży. Innym krajem, dla którego „kultura noża” stała się znacząca, jest Francja. Ten kraj bez wątpienia słynie z produkcji serów i posiada około 500 różnych rodzajów. Co za tym idzie – Francuzi zaczęli produkować specjalne noże do serów, które obecnie są popularne i stosowane na co dzień w innych krajach świata.

Typy noży kuchennych

      Aktualnie wybór noży może przyprawić o zawrót głowy, gdyż wybór jest naprawdę ogromny. Dlatego warto omówić najważniejsze typy noży. Nóż uniwersalny, inaczej nazywany nożem szefa kuchni jak sama nazwa mówi, może być wykorzystywany do wszystkiego. Długi i szeroki kształt jego ostrza powoduje, że nóż sprawdzi się przy krojeniu mięsa, pieczywa, owoców lub warzyw. Nóż do chleba i pieczywa posiada ząbkowane ostrze, które pozwala na precyzyjne krojenie chrupiącej skórki pieczywa, ponadto nie miażdży miękkiego wnętrza. Nóż do krojenia warzyw i owoców (jarzyniak) charakteryzuje się tym, że jest mały i krótki. Samo ostrze może mieć różne wykończenia – proste (idealny do krojenia w plastry), z ząbkami (perfekcyjnie kroi owoce i warzywa z grubą skórką). Noże do obierania są zaokrąglone, a ich kształt przypomina dziób ptaka, dzięki temu świetnie sprawdzi się w chwili obierania twardych, jak i bardzo miękkich owoców oraz warzyw. Obieranie przy pomocy specjalnego noża jest łatwiejsze, ale również mamy pewność, że wykroimy cienką skórkę i nie zmarnujemy dużej ilości produktu. Noże do wędlin/mięsa mają dwa typy ostrza – proste i ząbkowane. Ich zadaniem jest umożliwienie łatwego i dokładnego krojenia plastrów lub kawałków mięsa. Nóż do steków często jest jednocześnie nożem do pomidorów.  Przypomina nóż uniwersalny, więc często go zastępuje. Jego cechą charakterystyczną jest ząbkowane ostrze, które rewelacyjnie radzi sobie z pieczonym, grillowanym czy surowym mięsem, jak również z śliską skórką pomidora. Noże Santoku wywodzą się z Japonii i są coraz bardziej popularne nie tylko wśród fanów kuchni azjatyckiej. Santoku należą do noży dużych, a wyróżniają się prostą krawędzią tnącą i łukowatym grzbietem. Posługiwanie się nimi wymaga wprawy, jednak kiedy zaprzyjaźnimy się z tymi nożami staną się one niezastąpione np. przy szybkim i starannym szatkowaniu produktów. Noże do serów dzielą się na kilka typów, m.in. do serów twardych i miękkich. Często tego typu noże mają w klindzie znamienne otwory, które zapobiegają przywieraniu sera do ostrza. Znaczna część noży do serów ma ostrze zakończone rozwidleniem, aby móc nabijać produkty. Nóż do filetowania posiada wąskie, długie oraz elastyczne ostrze, aby usprawnić i ułatwić oddzielanie delikatne mięso ryb od ości. Noże do trybowania przypominają te do filetowania, jednak są nieco krótsze i mniej elastyczny. Bez problemów tną mięso, które jak wiadomo ma włóknistą, niełatwą do cięcia strukturę. Tasak to produkt dobrze znany miłośnikom mięsa. Ostry, precyzyjny, o charakterystycznym wyglądzie (jego ostrze jest szerokie, nie zwęża się i ma prostokątny kształt) nóż sprawdzi się przy ćwiartowaniu i rozbijaniu mięsa. Tasak często wykorzystywany jest do innych celów, np. do siekania ziół i rozdrabniania przypraw.

     Wyżej wymienione noże to tylko najbardziej podstawowe typy tego najważniejszego elementu każdej kuchni. Warto zadbać o to, żeby w naszych kuchniach (dużych i małych) nie zabrakło specjalistycznych noży, które ułatwią pracę.